Zakrzówek (kamieniołom)
nieczynny kamieniołom w Krakowie / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Kamieniołom Zakrzówek – nieczynny kamieniołom wapienia na wzniesieniu Krzemionki Zakrzowskie w będącej częścią Krakowa Dzielnicy VIII Dębniki[1]. Znajdował się w północno-wschodniej części wzniesienia, pomiędzy ulicami Ruczaj, Wyłom i Salezjańska. Obecnie na jego miejscu jest Zalew Zakrzówek[2].
Na Krzemionkach Zakrzowskich wapienie wydobywano od wielu wieków w kilku miejscach. Oprócz Zakrzówka istniały kamieniołomy Łom Bergera, Kapelanka i Skałki Twardowskiego. Zakrzówki były wśród nich największe i powstały najpóźniej – krótko przed wybuchem II wojny światowej. Należały do Krakowskich Zakładów Sodowych Solvay. Eksploatowano je na czterech poziomach wydobywczych[3]. Materiały wybuchowe dla kamieniołomu gromadzono w wykonanej przez Austriaków Kawernie Magazyn[4]. W 1957 roku wyrobisko osiągnęło powierzchnię 23 ha i głębokość do 45 m. Wyrobisko zamknięto ostatecznie w 1992 r.[5] Od tego czasu zaczęło się zapełniać wodą, wskutek czego powstał obecnie istniejący Zalew Zakrzówek. Teren stał się terenem rekreacyjnym Krakowa i wchodzi w skład Uroczyska Skałki Twardowskiego[1]. Wokół kamieniołomu prowadzi ścieżka spacerowa.
Wapienie kamieniołomu pochodzą z jury późnej. W trzeciorzędzie w wyniku silnej erozji i zjawisk krasowych powstał w nich skomplikowany system jaskiń mający połączenie z Wisłą. Oprócz niego istnieją także pojedyncze, izolowane studnie, schroniska i kominy. Wszystkie zostały wytworzone przez wody płynące po powierzchni, które wnikały w szczeliny skały powiększając je nie tylko mechanicznie, ale również chemicznie przez rozpuszczanie kwasem węglowym powstałym wskutek rozpuszczania dwutlenku węgla z powietrza. Przez jakiś czas wody płynęły tymi podziemnymi przepływami[3].
W kamieniołomie Zakrzówek lub w sąsiedniej Kapelance pracował podczas II wojny światowej jako pracownik fizyczny Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II[1].