Zjednoczone Królestwo Polskie
Państwo polskie po zakończeniu okresu rozbicia dzielnicowego (1317–1385) / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Zjednoczone Królestwo Polskie?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Zjednoczone Królestwo Polskie, inaczej odrodzone Królestwo Polskie (łac. Regnum Poloniae) – państwo polskie w okresie od 20 stycznia 1320[1] do 4 marca 1386, czyli za panowania dwóch ostatnich Piastów i Andegawenów. Administracyjnie dzieliło się na prowincje i województwa lub ziemie. Było położone w rejonie Wyżyn Polskich i Ukraińskich na terytorium współczesnej Polski i Ukrainy.
|
Ten artykuł od 2020-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Ten artykuł dotyczy państwa polskiego w latach 1320–1386. Zobacz też: Królestwo Polskie. |
1320–1386 | |||||
| |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ustrój polityczny | |||||
Typ państwa | |||||
Powierzchnia • całkowita |
| ||||
Liczba ludności (1370) • całkowita • gęstość zaludnienia • narody i grupy etniczne |
| ||||
Waluta | |||||
Zjednoczenie |
ziem polskich i koronacja Władysława Łokietka na króla Polski | ||||
Koronacja |
Władysława Jagiełły na króla Polski | ||||
Religia dominująca |
Kościół rzymskokatolicki, judaizm, na ziemiach ruskich: Kościół ormiański, cerkiew prawosławna | ||||
Terytoria zależne |
Księstwa lenne: | ||||
Polska w 1370 roku |
Państwo graniczyło z: Czechami (poprzez wasalne księstwa śląskie), Węgrami, księstwem halicko-wołyńskim (do 1340), Litwą, Mazowszem (od 1351 lenno Polski), Płockiem (od 1386 lenno Polski), państwem zakonu krzyżackiego. W 1370 osiągnęło maksymalny zasięg terytorialny 270 000 km² i liczyło wówczas około 2,5 mln mieszkańców.
Formą sprawowania władzy była monarchia stanowa, która zastąpiła feudalną monarchię patrymonialną. Głową państwa był król, który rządził krajem za pomocą rozwiniętej administracji państwowej. Lata 1320–1370 to okres zwiększania się władzy królewskiej, lecz już lata 1370–1386 to okres pomniejszania jej na rzecz szlachty. Miasta i wsie lokowano na prawie magdeburskim, poznańskim i chełmińskim. Ważnym dziełem króla Kazimierza były wydane w 1346 Statuty wiślicko-piotrkowskie, regulujące ustrój społeczny, prawo cywilne, karne, sądownictwo, administrację. Za jego panowania utworzono również koncepcję Korony Królestwa, która odbierała władcy prawo swobodnego dysponowania ziemiami państwa, tj. dzielenia królestwa między synów i nadawania jego ziem innym państwom.
Społeczeństwo dzieliło się na: szlachtę, mieszczaństwo, chłopów, duchowieństwo i Żydów. Głównymi narodowościami byli: Polacy, Niemcy, Rusini, Żydzi, Ormianie i Wołosi. Większość mieszkańców była chrześcijanami (katolikami łacińskimi i ormiańskimi, prawosławnymi); wyjątkiem byli Żydzi, którzy wyznawali judaizm. Wymienione wcześniej religie wytworzyły w Polsce własną, kościelną administrację.
Rozwój gospodarczy można zauważyć dopiero za rządów Kazimierza Wielkiego, ponieważ za rządów jego ojca Władysława Łokietka państwo prowadziło niemal nieustannie wojny z sąsiadami (Krzyżakami, Brandenburgią, Czechami) i ich sprzymierzeńcami, jednak z pomocą potężnego sąsiada – Węgier. Za rządów Kazimierza rozwinęło się rolnictwo, górnictwo, handel, kolonizacja, bito polską monetę – grosza krakowskiego; zwiększyło to dochody do skarbu państwa.
Najważniejszymi rzekami Królestwa były: Warta, Narew, Wisła, Pilica, San, Dniestr.
Państwo rozwinęło się również militarnie (za Kazimierza). Nadal podstawową siłą bojową było pospolite ruszenie składające się z ogółu szlachty. Do służby w armii wprowadzono również wójtów i sołtysów. By bronić granic wybudował wiele zamków i fortyfikacji. Każdy zamek musiał posiadać studnię. Wokół zamku nie budowano żadnych budynków a drzewa karczowano; były nie do zdobycia szczególnie jeżeli stały na wzgórzu. Często jedyną możliwością zdobycia zamku było zagłodzenie jego garnizonu. Miasta zostały ufortyfikowane i obciążone kosztami utrzymania fortyfikacji (murów, wież, bram miejskich). Chłopi byli powoływani pod broń tylko w sytuacjach krytycznych.