Świteź
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Świteź (biał. Свіцязь, Swiciaź; ros. Свитязь, Switiaź) – jezioro na Białorusi na granicy rejonów nowogródzkiego i korelickiego, 20 km na południowy wschód od Nowogródka. Leży na wododziale Niemna i Szczary, w dorzeczu Mołczadzi, na terenie Świteziańskiego Parku Krajobrazowego. Jest pochodzenia krasowego – powstało w wyniku oberwania ziemi do podziemnej pustej przestrzeni. W pobliżu nie ma wielkich jezior i rzek, nie wpada do niego żadna rzeka, a wypływa jedynie Sworotwa – dopływ Mołczadzi. Poziom wody jest praktycznie zawsze taki sam. Leży na południowym stoku Wysoczyzny Nowogródzkiej, na wys. 258 m n.p.m. i ma kształt zbliżony do koła. Ma formę lejka. Dno równe, jego część głębsza niż 10 m to 2% całości. Przy brzegach piaszczyste.
Ten artykuł dotyczy jeziora na Białorusi. Zobacz też: Świteź (akwarela Juliana Fałata) i Świtaź – jezioro na Ukrainie. |
Położenie | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Lokalizacja | |||
Wysokość lustra |
258 m n.p.m. | ||
Morfometria | |||
Powierzchnia |
2,24 km² | ||
Wymiary • max długość • max szerokość |
| ||
Głębokość • średnia • maksymalna |
| ||
Objętość |
7,84 mln m³ | ||
Hydrologia | |||
Rzeki wypływające |
Swarotew | ||
53°25′59,5″N 25°54′59,6″E | |||
|
W jeziorze i jego pobliżu rośnie znaczna liczba roślin reliktowych. Wśród nich występują lobelia jeziorna oraz brzeżyca jednokwiatowa (jedyne stanowisko na Białorusi). W wodach rozpowszechniona płoć, wzdręga, karaś, szczupak, okoń, dominuje lin. Przewaga linów wynika z ich zdolności do rozmnażania w wodzie o niskiej kwasowości, co dla innych gatunków ryb jest czynnikiem niekorzystnym.
Na skutek starań, które podjął Stanisław Lorentz, w 1930 roku jezioro i otaczające je tereny zostały uznane za zabytek[1]. Obecnie jezioro wykorzystywane jest wyłącznie w celach rekreacyjnych. Dozwolone amatorskie wędkarstwo.
Od 1970 jezioro i otaczający go teren znajdują się pod ochroną w ramach Świteziańskiego Rezerwatu Krajobrazowego[2].