Żółtko
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Żółtko, deutoplazma – substancja zapasowa w komórce jajowej, stanowiąca materiał budulcowy i odżywczy dla rozwijającego się zarodka[1][2][3][4][5]. Jest lepkim, gęstym płynem z zawieszonymi, mikroskopowej wielkości, ziarenkami, płytkami lub kulkami[3]. Składa się m.in. z: białek[1][2][3][4] (witellogenin)[4], węglowodanów[1][2][3][4] (głównie glikogenu)[2][3], lipidów[1][2][4] (głównie fosfolipidów[1], np. lecytyny[6]), soli mineralnych oraz niektórych witamin[2][3]. Powstaje w procesie witelogenezy[7][8].
Ten artykuł dotyczy substancji biologicznej. Zobacz też: Tomasz Żółtko (piosenkarz). |
Informacje w projektach siostrzanych |
Multimedia w Wikimedia Commons |
Definicje słownikowe w Wikisłowniku |
Żółtko u różnych grup zwierząt różni się składem chemicznym[3], barwą (np. u ptaków jest żółte – stąd nazwa)[2][3], wielkością (u ptaków duże, u ssaków natomiast bardzo małe)[2][3] oraz rozmieszczeniem[3].
Głównym składnikiem żółtek jest lecytyna należąca do fosfolipidów. Organizmy zasobne w żółtko zwane są polilecytalnymi. Są to głównie owady, gady, ptaki. Ssaki łożyskowe są oligolecytalne. Ilość żółtka i sposób jego rozmieszczenia w komórce ma wpływ na bruzdkowanie. Zawieszone ono jest w jaju za pomocą chalaz stanowiących elastyczne, białkowe skrętki, a samo żółtko jest otoczone błoną witelinową. Na kulce żółtka rozwija się zarodek. Embrion po spożytkowaniu całego pokarmu zawartego w żółtku wypełnia całe wnętrze jaja[potrzebny przypis].