Lmɣrib
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lmɣrib (s tutlayt taɛṛabt : « المغرب », al-Maɣrib ; s ugmmay n tfinaɣ : « ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ », Lmɣrib) nɣ s yism nns amaddud Tagldit n Lmɣrib (s tɛṛabt: « المَمْلَكَةُ المَغْرِبِيَّة », al-Mamlaka al-Maɣribiya ; s ugmmay n tfinaɣ : « ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ », Tagldit n Lmɣrib) tga yat tmazirt, ig yan uwank agldan, tlla ɣ ugafa utrim n tafriqt, tg yat zɣ tmizar n tmazɣa. Tamaẓunt nns tga tt Rrbaṭ, d tiɣrmt da akkʷ gis imqqurn tga tt Tgmmi Tumlilt.
- Iɣ ur igi wad amgrad lli tsiggilt, kcm s tasna n Mrrakc bac ad tẓrt akkʷ imgradn nna dar illa yism zun d wad !
Tagldit n Lmɣrib ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ (tamaziɣt) المملكة المغربية (taɛrabt) | |
Acnyal |
Tawmrigt |
Tanfalit : Akuc, Tamazirt, Agllid ⴰⴽⵓⵛ, ⴰⵎⵓⵔ, ⴰⴳⵍⵍⵉⴷ الله، الوطن، الملك | |
Izli : Izli anamur n Lmɣrib | |
Adɣar n Lmɣrib ɣ tfriqt | |
Tamssugurt | |
Talɣa n uwank | Tagldit |
Agllid | Muḥmmad wiss sḍis |
Tutlayin tunṣibin | Tamaziɣt d Taɛrabt |
Tutlayin yaḍn | Tafransist |
Tamaẓunt | Rrbaṭ |
Tarakalt | |
Tamdint akkʷ imqqurn | Tigmmi Tumlilt |
Tajumma : | |
• Aɣrud | 710,850 km² (tis 40) |
• Aman % | 0.056 (250 km²) |
Akud adigan | GMT 0 GMT 1 ɣ unbdu |
Amzruy | |
Idrisiyn | 789 - 974 |
Imrabṭn | 1060 - 1147 |
Imwaḥdin | 1147 - 1248 |
Imarinen | 1248 - 1465 |
Iwaṭṭasn | 1472 - 1554 |
Isɛdiyn | 1554 - 1659 |
Iɛalawiyn | Zɣ 1666 ar ɣilad |
Taḍa n fas | 30 mars 1912 |
Azarug : | |
• Zɣ Fransa | 2 mars 1956 |
• Zɣ Ṣbanya | 17 ibrir 1956 |
Taraɣrft | |
Asmɣrf | Imrriyn |
Imzdaɣ : | |
• Assiḍn 2014 | 3 848 242[1](tis 38) |
• Tanẓẓi | 77,71/km² |
Tadmsa | |
Afars amadday ustiy (TTT) 2015 | |
• Aɣrud | 274.53 mlyar dular[2] |
• I yan | 8,194 dular[3] |
Afars amadday ustiy (Asmawan) 2015 | |
• Aɣrud | 103.08 mlyar dular[4] |
• I yan | 3,077 dular[5] |
Tamatart n jini (2007) | 40.9[6] |
Tamatart n tnflit tanfgant | 0.647[7] (tis 123) |
Aqariḍ | Adrhm |
Isfka yaḍn | |
Tasga n undah | Tafasiyt |
Tanglt n utilifun | +212 |
Tangalt n tmazirt | MA |
Tangalt n wantirnit | .ma |
Timdinin nns imqqurn gan-tnt Fas, Mṛṛakc, Sla, Mknas, Agadir, Asfi, Ṭanja, Tiṭṭawn, Wujda, Lɛyun, Lḥusima, Bni Mllal, Lqnḍrt, Warzazat d Ddaxla. Iḥudda-tt-id zɣ ugafa ill agrakal, zɣ unẓul Muriṭanya, zɣ ugmuḍ tamazirt n Dzayer, zɣ utaram iḥudda-tt-id yill Aṭalanti. Tamazirt ad tɣʷi kra n 710.850 km², d zdɣn gis kra n 36 id mlyun n middn iɣ nẓṛa tqdirat n usggʷas n 2019[8]. Iga Lmɣrib agmam ɣ wammas n Iwunak Munnin zɣ usggʷas n 1956, d iga yan zɣ tmizar lli-d iskrn Tamunt n Lmɣrib Mqqurn ɣ usggʷas n 1989[9].
Tṭṭaf tmazirt n Lmɣrib yan wanaw n tnbaḍt igan tagldit tadusturant, agllid nns iga t Muḥammad wis-sḍiṣ, nttan ad ittnbaḍn tamazirt zɣ usggʷas n 1999 lliɣ immut babas Ḥasan Wis Sin. Tṭṭaf tmazirt ad ula yan udustur ar sis tswuri zɣ usggʷas n 2011, nttan a f ṣwwṭn tugt n inmurn.
Anssixf nɣ amawas amzwaru lli illan ɣil-ad iga-t Ɛaziz Axnnuc, lli igan anssixf n Ugraw Anamur i Insimann.[10]