Arabia Saudite
From Wikipedia, the free encyclopedia
Mbretëria e Arabisë Saudite është shtet në Azinë Perëndimore. Arabia Saudite ndodhet në Gadishullin Arabik. Me një sipërfaqe toke përafërsisht 2,150,000 km2, Arabia Saudite është gjeografikisht shteti më i madh sovran në Azinë Perëndimore, i dyti për nga madhësia në botën arabe (pas Algjerisë), i pesti për nga madhësia në Azi dhe i 12-ti për nga madhësia në botë. Arabia Saudite kufizohet me Irakun, Jordanin, Kuvajtin, Omanin, Katarin , Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Jemenin; ndahet nga Egjipti dhe Izraeli nga Gjiri i Akabes. ËshtË i vetmi shtet i cili ka dalje në Detin e Kuq, dhe në Gjirin Persik dhe pjesa më e madhe e terrenit të saj përbëhet nga shkretëtira e thatë, ultësira dhe malet. Që nga tetori 2018, ekonomia saudite ishte më e madhja në Lindjen e Mesme dhe e 18-ta më e madhja në botë.[10] Arabia Saudite gjithashtu ka një nga popullsitë më të reja në botë: 50 përqind e 33.4 milion njerëzve janë nën 25 vjeç.[13] Vendi është i njohur për qytete e shenjta të Mekës dhe Medinës dhe si vendlindje e fesë islame.
Mbretëria e Arabisë Saudite ٱلْمَمْلَكَة ٱلْعَرَبِيَّة ٱلسُّعُوْدِيَّة (Arabic) Al-Mamlakah al-ʿArabīyah as-Suʿūdīyah | |||||
---|---|---|---|---|---|
Parimi: لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱلله، مُحَمَّدٌ رَسُوْلُ ٱلله "Lā ʾilāha ʾillā Llāh, Muḥammadur rasūlu Llāh" "S'ka zot tjetër pos Allahut, Muhammedi është i dërguari i Allahut."[1] (Shehadeti) | |||||
Himni: ٱلنَّشِيْد ٱلْوَطَنِي ٱلسُّعُوْدِي "an-Našīd al-Waṭanīy as-Suʿūdī" "Himni Kombëtar i Arabisë Saudite" | |||||
Kryeqyteti dhe qyteti më i madh | Rijadi 24°39′N 46°46′E | ||||
Gjuhët zyrtare | Arabisht[2][3] | ||||
Grupet etnike (2014[4]) | 90% Arab 10% Afro-Arab | ||||
Besimi (2010)[5] | |||||
Nofka |
| ||||
Qeveria | |||||
Lloji i qeverisjes | Monarkia absolute unitare islamike | ||||
• Mbreti | Selman bin Abdulaziz | ||||
• Princi i Kurorës | Muhamed bin Selman | ||||
Kuvendi | nuk ka[lower-alpha 1] | ||||
Themelimi | |||||
• Shteti i Parë Saudit | 1744 | ||||
• Shteti i Dytë Saudit | 1824 | ||||
• Emirati i Rijadit | 13 janar 1902 | ||||
• Bashkimi | 23 shtator 1932 | ||||
• Antarësimi në Kombet e Bashkuara | 24 tetor 1945 | ||||
• Kushtetuta aktuale | 31 janar 1992 | ||||
Sipërfaqja | |||||
• Gjithsej | 2,149,690[2] km2 (830,000 sq mi) (12-të) | ||||
• Ujë (%) | 0.7 | ||||
Popullsia | |||||
• Përllogaritje 2019 | 34,218,169[9] (40-të) | ||||
• Dendësia | 15/km2 (38.8/sq mi) (174th) | ||||
Ekonomia | |||||
PBB (PFB) | Përllogaritje 2019 | ||||
• Gjithsej | $1.924 trilion[10] (14-të) | ||||
• Për kokë banori | $56,817[10] (12-të) | ||||
PBB (zyrtare) | Përllogaritje 2019 | ||||
• Gjithsej | $779.289 miliardë[10] (18th) | ||||
• Për kokë banori | $23,566[10] (35th) | ||||
Monedha | Rijali saudit (SR) (SAR) | ||||
Të dhëna të tjera | |||||
Gini (2013) | 45.9[11] i mesëm | ||||
IZHNJ (2019) | 0.854[12] shumë i lartë · 40-të | ||||
Zona kohore | UTC+3 (AST) | ||||
Formati i datës | dd/mm/yyyy (Viti hixhri) | ||||
Ana e drejtimit të makinës | right | ||||
Prefiksi telefonik | +966 | ||||
Kodi i internetit TLD |
| ||||
|
Zona e Arabisë Saudite të sotme më parë përbëhej nga kryesisht katër rajone të dallueshme: Hixhazi, Nexhdi dhe pjesë të Arabisë Lindore (Al-Ahsa) dhe Arabisë Jugore ('Asir). Mbretëria e Arabisë Saudite u themelua në vitin 1932 nga Ibn Saudi. Ai bashkoi të katër rajonet në një shtet të vetëm përmes një serie pushtimesh duke filluar në vitin 1902 me kapjen e Riadit, shtëpisë stërgjyshore të familjes së tij, Shtëpisë së Saudit. Arabia Saudite që atëherë ka qenë një monarki absolute totalitare, në të vërtetë një diktaturë e trashëgueshme e qeverisur përgjatë vijave islamike. Arabia Saudite ndonjëherë quhet "Toka e Dy Xhamive të Shenjta" në lidhje me Xhaminë e Shenjtë (në Mekë) dhe Xhaminë e Profetit (në Medinë), dy vendet më të shenjta në Islam. Gjuha zyrtare e shtetit është arabishtja.