Birinci Bud Dajo Muharebesi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Moro Krateri Katliamı olarak da bilinen Birinci Bud Dajo Muharebesi, Mart 1906'da Filipinler'in güneybatısındaki Moro İsyanı sırasında Birleşik Devletler Ordusu tarafından Morolara karşı yapılan bir kontrgerilla eylemiydi.[3][4][5] Bud Dajo sakinlerinin ABD kuvvetlerine düşman olup olmadıkları tartışmalıdır, zira Jolo Adası sakinleri daha önce kutsal saydıkları bu krateri İspanyol saldırıları sırasında sığınak olarak kullanmışlardır.[6] Olayın meydana geldiği Sulu Eyaleti Yöneticisi Binbaşı Hugh Scott, kratere kaçanların "savaşmak gibi bir niyetleri olmadığını beyan ettiklerini, oraya sadece korkudan kaçtıklarını, [ve] bazı ekinler ektiklerini ve onları yetiştirmek istediklerini (bundan burada bulunduklarını)" anlatmıştır.[7]
Birinci Bud Dajo Muharebesi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Moro İsyanı | |||||||
Muharebe sonrası öldürdükleri Moro isyancıları ve sivillerin cesetleri önünde poz veren ABD askerleri | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
ABD | Morolar | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
General Leonard Wood Albay Joseph W. Duncan | Bilinmiyor | ||||||
Güçler | |||||||
750[1]:151 | 1000+ Moro Halkı (içlerinde önemli bir kısmı sivil) | ||||||
Kayıplar | |||||||
21 Ölü 70 Yaralı[1] | 800-900+ ölü[2] |
Çatışmanın bir "muharebe (savaş)" olarak tanımlanması da, hem saldırganların ezici ateş gücü hem de orantısız kayıplar nedeniyle tartışmalıdır. Yazar Vic Hurley, "Hayal gücünün hiçbir zorlamasıyla Bud Dajo'ya 'muharebe' (savaş) denilemez" diye yazmıştır.[8] Mark Twain, "Nasıl bir muharebeydi? Bir muharebe ile benzerliği yoktur. . . Dört günlük işimizi bu aciz insanları katlederek temizledik ve tamamladık."[9] Wounded Knee Katliamı gibi artık katliam olarak kabul edilen diğer olaylara kıyasla daha yüksek oranda Moro (orada olanların yüzde 99'u ) ABD askerlerince öldürülmüştür. Öldürülenlerin bir kısmı kadın ve çocuktu. Kraterdeki Moro erkeklerinden silahı olanlar yakın dövüş silahlarına sahipti. Jolo'daki çatışmalar kara harekâtıyla sınırlı kalsa da, Morolara karşı kullanılan ezici ateş gücüne donanmanın top ateşi de önemli katkıda bulunmuştur.
Çatışma sırasında, Albay JW Duncan komutasındaki 750 asker ve subay, 800 ila 1.000 Tausug köylüsünün yaşadığı Bud Dajo'nun (Tausūg : Būd Dahu) volkanik kraterine saldırdı.[10] II. Dünya Savaşı'ndan önce yazan Herman Hagedorn'a göre Moroların tuttuğu mevzi "Filipinler'deki düşmanların Amerikan saldırısına karşı şimdiye kadar savundukları en güçlü mevzi" idi. Çatışma Amerikan kuvvetleri için bir zafer olmasına rağmen, aynı zamanda tam bir halkla ilişkiler felaketiydi. İster savaş ister katliam olsun, Moro İsyanı'nın en kanlı çarpışması olduğu kesindi; yüzlerce Moro'dan sadece altısı katliamdan sağ kurtulabilmişti. [kaynak güvenilir mi?]Amerikan kayıplarına ilişkin tahminler on beş ölü ile yirmi bir ölü[11] ve yetmiş beş yaralı arasında değişmektedir.[12]