Самоа
From Wikipedia, the free encyclopedia
Самоа (/səˈmɔːə/), рәсми рәвештә Бәйсез Самоа Дәүләте (Самоа телендә: Malo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa; Samoan: Sāmoa, IPA: [ˈsaːmoa]) һәм 1997 елга кадәр Көнбатыш Самоа буларак мәгълүм булган, ике төп утраудан (Саваи'и һәм Уполу), ике кечерәк кеше яши торган утраудан (Маноно һәм Аполима) һәм Алеипата утрауларын, (Ну'утеле, Ну'улуа, Фануатапу һәм Намуа) кертеп берничә кечерәк кеше яшәми торган утрауны керткән Полинезия утрау дәүләте. Самоа Америка Самоасыннан 64 км көнбатышта, Тонгадан 889 километр төньяк-көнчыгышта (иң якын чит ил), Фиджидан 1152 километр төньяк-көнчыгышта, Уоллис һәм Футунадан 483 километр көнчыгышта, Тувалудан 1151 километр көньяк-көнчыгышта, Токелаудан 519 километр көньякта, Һавайидан 4 190 километр көньяк-көнбатышта һәм Ниуэдан 610 километр төньяк-көнбатышта урнашкан. Башкала шәһәр булып Апиа тора. Лапита халкы Самоа утрауларын якынча 3500 ел элек ачканнар һәм анда яши башлаганнар. Алар Самоа телен һәм Самоа мәдәни идентиклыгын булдырганнар.
Самоа унбер административ бүлек белән унитар парламент демократик дәүләт булып тора. Суверен дәүләт Милләтләр Дуслыгы әгъзасы булып тора. Көнбатыш Самоа Берләшкән Милләтләр Оешмасына 1976 елның 15 декабрендә кабул ителгән булган. Самоалыларның диңгездә йөрүе сәләтләренә күрә 20-нче гасырга кадәр Европа сәяхәтчеләре тулаем утрау төркемен (Америка Самоасын да кертеп) "Навигатор Утраулары" дип йөрткәннәр. Ил 1899 елдан 1915 елга кадәр Германия Империясенең колониясе булган, шуннан соң 1962 елның 1 январена кадәр бердәм Бөекбритания һәм Яңа Зеландия колония хөкүмәте астында бәйсез булганчыга кадәр торган.
Байрак
| |
Шигарь | Beautiful Samoa |
---|---|
Халык саны | 198 410 (2020) |
Нигезләнгән | 1962 |
Сәгать кушагы | UTC+13:00 |
Кардәш шәһәрләр | Окленд[1] |
Рәсми тел | инглиз теле, самоан теле |
География | |
Мәйдан | 2,842 км² |
Координатлар | 13.745°S 172.2175°W |
Сәясәт | |
Башлык исеме | Самоа беренче министры |
Икътисад | |
ТЭП | 843,9 миллион US$ (2021), 832,4 миллион US$ (2022) |
Акча берәмлеге | самоа таласы |
Туу күрсәткече | 4.086 (2014)[2] |
КПҮИ | 0.707 (2021)[3] |
Яшәү озынлыгы | 75.013 ел (2016)[4] |
Джини коэффициенты | 38.7 (2013)[5] |
Башка мәгълүмат | |
Ярдәм телефоннары | |
Автомобил хәрәкәте ягы | сул[6] |
Челтәр көчәнеше | 230 вольт[7] |
Телефон коды | +685 |
ISO 3166-1 коды | WS |
ХОК коды | SAM |
Интернет домены | .ws |