Шеңҗан-Уйгыр автономияле районы
From Wikipedia, the free encyclopedia
Шеңҗан-Уйгыр автономияле районы (ШУАР), (уйг. شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى, Шинҗаң Уйғур аптоном райони, кыт. 新疆维吾尔自治区, ; кыскача Шеңҗан кыт. «яңа чик») — Кытайның көнбатышындагы регионы. Аның мәйданы ягыннан иң зур территориаль-административ берәмлеге.
Шеңҗан-Уйгыр автономияле районы | |
кыт. 新疆维吾尔自治区 уйг. شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى | |
Нигезләнү датасы | 1 октябрь 1955 |
---|---|
Рәсми исем | 新疆维吾尔自治区 һәм شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونی |
Дәүләт | Кытай |
Башкала | Өремче |
Административ-территориаль берәмлек | Кытай |
Сәгать поясы | UTC+08:00 |
Геомәгълүматлар | Data:China/Xinjiang.map |
Иң югары ноктасы | Чогори[d] |
Фирка сәркәтибе | Чэнь Цюаньго[d] |
Хөкүмәт башлыгы | Шөһрәт Закир һәм Эркин Тунияз[d] |
Канунбирү органы | Xinjiang Uyghur Autonomous Regional People's Congress[d][1] |
Халык саны | 25 852 345 (2020)[2] |
Административ бүленеше | Өремче, Карамай, Турфан, Комул шәһәре, Санҗи һуэй автономияле бүлгесе, Бөртала маңгул автономияле бүлгесе, Баенгол маңгул автономияле бүлгесе, Кызылсу кыргыз автономияле бүлгесе, Элә казакъ автономияле бүлгесе, Аксу бүлгесе, Кашгар бүлгесе, Хөтән бүлгесе, Тарбагатай бүлгесе, Алтай бүлгесе, Шихэцзы[d], Арал (Китай)[d], Тумшук[d], Уцзяцюй[d], Бэйтунь[d], Темэньгуань[d], Шуанхэ[d], Кокдала[d], Куньюй[d], Хуянхэ[d], Xinxing[d] һәм Baiyang[d] |
Номиналь тулаем эчке продукт | 1 379 760 000 000 ¥[3] |
Нәрсә белән чиктәш | Чиңхәй, Гәнсу, Тибетский автономный район[d], Алтай Республикасы, Ош өлкәсе, Нарын өлкәсе, Эссекүл өлкәсе, Ховд[d] һәм Баян-Улгий[d] |
Алыштырган | Синьцзян[d] |
Кулланылган тел | Центральный тибетский язык[d], Southern Mongolian[d], кыргыз теле, казакъ теле, уйгыр теле, Сибо теле, Әйну теле, Даур теле, дунсянский язык[d], Эвенк теле, Или төркичәсе, Сарыкүл теле[d], Салар теле һәм Тибет теле |
Мәйдан | 1 664 897,17 км²[4] |
Рәсми веб-сайт | xinjiang.gov.cn |
Шеңҗан-Уйгыр автономияле районы Викиҗыентыкта |
Тарихи атамасы — Көнчыгыш Төркистан; Кытай әдәбиятендә Синцзян (1760-еллардан), 14 гасырга караган язмаларда һәм 16—17 гасырларга караган фарсы телендәге кулъязмаларда Уйгырия, Уйгырстан дип аталган. Автономияле районы Казакъстан, Кыргызстан, Таҗикстан, Россия, Монголия, Әфганстан, Һиндистан белән чиктәш.
Халкы — 21 813 334 человек (2010). Халык, нигездә, Тарим иңкүлегендә һәм Җуңгариядәге елгалар үзәнлекләрендә урнашкан Кашгар, Хөтән, Яркәнд, Аксу, Кучар, Голҗа шәһәрләре һәм алар тирәсендәге өлкәләрдә гомер итә. Башкаласы — Өремче каласы.