Min sulolasi qabrlari majmuasi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Min qabrlari - Xitoyning Min sulolasi imperatorlari tomonidan qurilgan maqbaralar toʻplami. Birinchi Min imperatorining qabri uning poytaxti Nankin yaqinida joylashgan. Biroq, Min qabrlarining aksariyati Pekin yaqinidagi hududda joylashgan va hammasi birgalikda Min sulolasining oʻn uch qabri (xit. an’anaviy 明十三陵, pinyin: Míng Shísān Líng, so‘zma-so‘z: «Oʻn uch Min maqbarasi»). Ular Pekin munitsipalitetining shahar chetidagi Changping tumanida, Pekin shahar markazidan 46 km uzoqlikda shimoli-gʻarbda Tyanshou togʻining janubiy yonbagʻrida joylashgan. Ushbu joy (aslida Xuangtu togʻi) uchinchi Min imperatori imperator Yongle tomonidan feng shui tamoyillari asosida tanlangan. 1420-yilda imperator saroyi (Yopiq shahar) qurilgandan soʻng, imperator Yongle dafn qilinadigan joyni tanladi va oʻz maqbarasini yaratdi. Keyingi imperatorlar qabrlari xuddi shu vodiyga qoʻyilgan.
Imperator Yongledan boshlab oʻn uchta Min imperatorlari xuddi shu hududda dafn etilgan. Birinchi Min imperatori Xunvuning Syaolin maqbarasi uning poytaxti Nankin yaqinida joylashgan; ikkinchi imperator Jianven Yongle tomonidan agʻdarilgan. Qayerda dafn etilgani nomaʼlum. "Vaqtinchalik" imperator Jingtay ham bu yerda dafn etilmagan, chunki imperator Tyanshun uni imperator sifatida dafn etishdan bosh tortgan. Imperator Jingtay Pekinning gʻarbiy qismida dafn etilgan.[1] Bu yerda dafn etilgan oxirgi imperator 1644-yil 25-aprelda oʻz joniga qasd qilgan sulolaning oxirgi imperatori Chongchjen edi. U oʻzining kanizagi Consort Tian qabriga dafn qilindi. Keyinchalik u qisqa umr koʻrgan Shun sulolasi imperatori Li Zicheng tomonidan Ming imperatorlari uchun qurilgan boshqa imperator maqbaralariga nisbatan ancha kichikroq miqyosda boʻlsa-da, imperator maqbarasi sifatida e'lon qilingan.
Min sulolasi davrida qabrlarga oddiy odamlar kirishi taqiqlangan edi. 1644-yilda Li Zicheng qoʻshini Pekinga borishdan va keyinchalik uni bosib olishdan oldin koʻplab qabrlarni talon-toroj qilib, yoqib yubordi.
1725-yilda imperator Yunchjen Min imperator oilasining avlodi Chju Chjilyanga merosxoʻr unvonini berdi. U Sin hukumatidan maosh ola boshladi. Uning vazifasi Min qabrlarida marosimlarni oʻtkazish edi. Unga 1750-yilda vafotidan soʻng imperator Syanlun tomonidan Kengaytirilgan inoyatli Markiz unvoni berildi. Bu unvon Sin sulolasi oxirigacha Minlarning oʻn ikki avlodiga oʻtdi.[2]
Hozirgi vaqtda Min qabrlari Sin qabrlari va Nankin, Xebey, Xubey, Liaoning provinsiyalaridagi bir qator hududlar qatorida Jahon madaniy merosi ob'ektlari roʻyxatiga kiritilgan.