Atlantis
From Wikipedia, the free encyclopedia
Atlantis (tiếng Hy Lạp cổ: Ἀτλαντὶς νῆσος, "Đảo Atlas ") là một hòn đảo hư cấu được đề cập như phép phúng dụ về sự kiêu ngạo của những quốc gia trong tác phẩm Timaeus và Critias của Platon.[1] Nó là một lục địa lớn với nhiều đảo nhỏ vây quanh, là nơi con người sống theo bản năng tự nhiên và sức mạnh. Người Alantis đã xây dựng một nền khoa học khác hẳn và được xem như phép lạ ngày nay dựa trên sự rung động của kim thạch và âm thanh. Theo tác phẩm, Atlantis đại diện cho thế lực hải quân đối địch vây hãm "Athens thời Cổ đại". Atlantis cũng là hiện thân mang tính giả lịch sử về nhà nước lý tưởng của Platon trong Cộng hòa. Trong câu chuyện, Athens đẩy lùi cuộc tấn công của người Atlantis, họ không giống với bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới mà người Hy Lạp biết thời bấy giờ.[2] Điều này được xem là minh chứng cho tính ưu việt trong quan niệm nhà nước của Platon.[3][4] Câu chuyện kết thúc khi các vị thần không còn ban ân cho Atlantis nữa và kết cục là Atlantis bị chìm xuống Đại Tây Dương.
Mặc dù Atlantis chỉ đóng một vai trò nhỏ trong tác phẩm của Platon, nhưng câu chuyện về nó có tầm ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực văn chương. Khía cạnh phúng dụ của Atlantis đã được sử dụng trong những tác phẩm không tưởng của một số nhà văn thời Phục hưng, chẳng hạn như New Atlantis của Thomas Bacon và Utopia của Thomas More.[5][6] Bên cạnh đó, cũng có một số học giả nghiệp dư ở thế kỷ 19 hiểu sai cách kể chuyện phúng dụ của Platon thành truyền thuyết lịch sử, đáng chú ý nhất là tác phẩm Atlantis: The Antediluvian World của Ignatius L. Donnelly. Chỉ dẫn mơ hồ của Platon về thời gian của các sự kiện (xảy ra từ hơn 9.000 năm trước thời đại của ông),[7] và vị trí được coi là của Atlantis ("vượt ra ngoài tầm của Trụ cột Heracles"), đã góp phần dẫn đến nhiều võ đoán giả khoa học.[8] Kết quả là Atlantis trở thành lời giải thích cho tất cả những gì được coi là các nền văn minh thất lạc thời tiền sử, và tiếp tục truyền cảm hứng cho tác phẩm hư cấu đương đại, từ truyện tranh cho đến phim ảnh, hoạt hình, trò chơi điện tử.
Trong khi các nhà triết học và các nhà nghiên cứu cổ điển ngày nay đều đồng tình rằng câu chuyện về Atlantis là hư cấu,[9][10] thì vẫn còn tranh cãi về những gì được cho là nguồn cảm hứng của nó. Platon được biết là đã mượn một số phép phúng dụ và ẩn dụ từ những truyền thuyết xưa cũ, chẳng hạn như câu chuyện về chiếc nhẫn của Gyges.[11] Điều này khiến một số học giả điều tra nguồn cảm hứng của Atlantis có thể là từ các ghi chép của người Ai Cập về vụ phun trào Thera,[12][13] cuộc xâm lược của tộc người biển cả (sea peoples),[14] hoặc cuộc chiến thành Troia.[15] Các nhà nghiên cứu khác thì cho rằng chuỗi truyền thuyết này là không có thật và nhấn mạnh rằng Platon đã sáng tạo ra một câu chuyện hoàn toàn hư cấu,[16][17][18] lấy cảm hứng từ các sự kiện thời bấy giờ như thất bại trong cuộc xâm lược Sicily của người Athens trong khoảng thời gian 415-413 TCN hoặc sự kiện thành bang Helike bị tàn phá vào năm 373 TCN.[19]