მარგალური ნინა
ართ-ართი ქართველური ნინა / From Wikipedia, the free encyclopedia
მარგალურ ნინა (ქორთ. მეგრული ენა) — ოორუე-ბჟადალ საქორთუოშ ქართველური ნინა. თის ლაზურწკჷმა ართო, ართი ნინაშ — ზანურიშ დიალექტო ხოლო კოროცხჷნა. თეწკჷმა, მარგალური დო ლაზური უმოს ხოლოს რენა ქორთულწკჷმა, ვინდარო თე სუმი შონურწკჷმა.
მარგალურ ნინა | |
გოფაჩილი რე | საქორთუო |
მორაგადეეფიშ მუდანობა | 500.000 ადამიერ (1989) |
ლინგვისტური კლასიფიკაცია | ქართველური ნინეფი
|
ჭარალუაშ სისტემა | ქორთული ჭარალუა |
ნინაშ კოდეფი | xmf |
1989 წანაშ მუნაჩემეფით, მარგალურს ოდაბადურ ნინათ კოროცხჷნს 500.000 ქორთუ, ნამუნეფიშ უმენტაშობა ოხორანს ბჟადალ საქორთუოს, სამარგალოშ მუხურც. მუხური აკმოდირთუ ოდიშიშ გაბარშე დო კოლხეთიშ რზენშე, უჩა ზუღაშ პიჯიშე შონეშ გვალეფშახ ოორუე-ბჟადალუშე დო წყარმალუ ცხენწყარშა ბჟაეიოლშე. მარგალურინინამ მახორობაშ გარკვიული მუდანობა (40.000-შე უმოს ადამიერი) ოხორანს აფხაზეთიშ მუხურსჷთ. მარგალურნინამ მახორობაშ ობაღინაფალო დიდი მუდანობა (100.000 ადამიერშე უმოსი) ოხორანს საქორთუოშ ნანანოღას. აფხაზეთიშ ლჷმაშ უკული მარგალურნინამ მახორობაშ ნორთიქ (მეხოლაფირო 50.000 კოჩიქ) მიდართჷ რუსეთშა დო ამუდღა ხოლო თექ ოხორანს. იუნესკოქ მარგალური ნქჷრაფაშ შარას გემარინჯი ნინეფიშ ერკებულშა გემშეჸონჷ.[1]
მარგალურ ნინას ჭარალუაშ სტანდარტი ვა უღჷ დო უმოსო გჷმირინუაფუ ფანიეფს დო ვაფორმალურ ჩიებას.
1930-38 წანეფს იბეშტუდჷ მარგალურნინამი გაზეთეფი - „ყაზაყიში გაზეთი“, „კომუნა“, „სამარგალოშ ჩაი“, „სამარგალოშ თუთუმი“, „მახორხალი“.
ოთარ ქაჯაიაქ გჷშაშქჷ მარგალურ-ქორთულ ლექსიკონ დო მარგალურ-გერმანულ ლექსიკონ (ფ. ჰენრიხწკჷმა ართო). გივი ელიავაქ გჷშაშქჷ მარგალურ-ქორთულ ლექსიკონ. მა-20 ოშწანურაშ 60-იან წანეფს იჸუ გჷშაშქუმალირქ კაკა ჟვანიაშ ნათანგა ჸილოშტყებამქ („ვეფხისტყაოსანი“). ლაშა გახარიაქ, გური ოტობაიაქ, გიორგი სიჭინავაქ გჷშაშქვეს მარგალურ პოეზიაშ წინგეფი. 2000 წანას გიორგი სიჭინავაშ რედაქტორობათ იბეშტჷ მარგალურ ლიტერატურულ ჟურნალქ - „ირიათონი“. 2006 წანას გჷშართჷ ჟურნალ „მაფშალიაქ“, ნამუსჷთ ხემანჯღვერენდჷ რამაზ კუპრავა.