Lima
il-belt kapitali tal-Perù / From Wikipedia, the free encyclopedia
Lima (/ˈliːmə/ LEE-mə; pronunzja bl-Ispanjol: [ˈlima]), li oriġinarjament ġiet stabbilita bħala Ciudad de Los Reyes (Belt ir-Rejiet) hija l-belt kapitali u l-ikbar belt tal-Perù. Tinsab fil-widien tax-xmajjar Chillón, Rímac u Lurín, fiż-żona tad-deżert tal-parti kostali ċentrali tal-pajjiż, faċċata tal-Oċean Paċifiku. Flimkien mal-belt kostali ta' Callao, tifforma żona urbana kontigwa magħrufa bħala ż-Żona Metropolitana ta' Lima. B'popolazzjoni ta' iktar minn 9.7 miljun ruħ fiż-żona urbana tagħha u ta' iktar minn 11-il miljun fiż-żona metropolitana tagħha, Lima hija waħda mill-ikbar bliet fl-Amerki.[1]
Lima | |||
---|---|---|---|
Perù | |||
| |||
Amministrazzjoni | |||
Stat sovran | Perù | ||
Region of Peru | Dipartiment ta' Lima | ||
Province of Peru | Provinċja ta' Lima | ||
Kap tal-Gvern | Rafael López Aliaga (en) | ||
Isem uffiċjali | Lima | ||
Ismijiet oriġinali | Lima | ||
Kodiċi postali |
15001 | ||
Ġeografija | |||
Koordinati | 12.06°S 77.0375°W / -12.06; -77.0375 | ||
Superfiċjenti | 2,672.28 kilometru kwadru | ||
Għoli | 154 m | ||
Demografija | |||
Popolazzjoni | 9,943,800 abitanti (2022) | ||
Informazzjoni oħra | |||
Fondazzjoni | Il-ĠimgħaambUTCIl-Ġimgħa | ||
Kodiċi tat-telefon |
51 1 | ||
Żona tal-Ħin | UTC-5 | ||
bliet ġemellati | Miami, Akhisar, Cleveland, Pescara, San José, Bordeaux, Beijing, Trujillo, Tegucigalpa, São Paulo, Manila, Buenos Aires, Belt tal-Messiku, Madrid, Austin, Santo Domingo, Brasilia, Kievu Taipei | ||
munlima.gob.pe |
Isem il-belt oriġina mir-reġjun agrikolu fil-qrib magħruf bħala Limaq fost il-Peruvjani nattivi. Lima saret il-belt kapitali u l-iżjed belt importanti fil-Viċirenju tal-Perù. Wara l-Gwerra Peruvjana tal-Indipendenza, il-belt saret il-kapitali tar-Repubblika tal-Perù (República del Perú). Madwar terz tal-popolazzjoni nazzjonali issa tgħix fiż-żona metropolitana tagħha.
Il-belt ta' Lima titqies bħala ċ-ċentru politiku, kulturali, finanzjarju u kummerċjali tal-Perù. Lima tospita waħda mill-eqdem istituzzjonijiet tal-edukazzjoni terzjarja: l-Università Nazzjonali ta' San Marcos, li ġiet stabbilita fit-12 ta' Mejju 1551, u b'hekk hija l-ewwel università li ġiet stabbilita uffiċjalment u baqgħet tiffunzjona b'mod kontinwu fid-Dinja l-Ġdida. Lima hija wkoll waħda mill-iżjed tletin agglomerazzjoni urbana popolata fid-dinja. Minħabba l-importanza ġeostrateġika tagħha, in-Network tar-Riċerka tal-Globalizzazzjoni u tal-Bliet Dinjin ikkategorizzaha bħala belt "beta". Ġurisdizzjonalment, il-metropoli hija estiża l-iktar fi ħdan il-provinċja ta' Lima u ftit ukoll lejn il-Punent fi ħdan il-provinċja kostituzzjonali ta' Callao, fejn hemm il-port marittimu u l-Ajruport Internazzjonali ta' Jorge Chávez. Iż-żewġ provinċji għandhom awtonomija reġjonali mill-2002.
F'Ottubru 2013, Lima ntgħażlet biex tospita l-Logħob Pan-Amerikan tal-2019; dan il-logħob sar fi stabbilimenti f'Lima u fil-madwar, u kien l-ikbar avveniment sportiv li qatt ġie ospitat mill-pajjiż. Lima ospitat ukoll il-Laqgħat tal-APEC tal-2008 u tal-2016, il-Laqgħat Annwali tal-Fond Monetarju Internazzjonali u l-Grupp tal-Bank Dinji f'Ottubru 2015, il-Konferenza tat-Tibdil fil-Klima tan-Nazzjonijiet Uniti f'Diċembru 2014, u l-Konkors ta' Miss Universe tal-1982.