Embriogeneza roślin
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Embriogeneza roślin – proces formowania się z pojedynczej komórki organizmu, zawierającego różne typy komórek i tkanek będące podstawowymi elementami przyszłej rośliny[1]. W zależności od rodzaju komórki z której rozwija się zarodek wyróżniana jest embriogeneza zygotyczna, apomiktyczna, somatyczna i androgeniczna[2]. Efektem embriogenezy jest ukształtowanie się ciała rośliny umożliwiające wzrost w osi apikalno-bazalnej oraz promienisty (radialny). W procesie embriogenezy dochodzi do wykształcenia merystemu wierzchołkowego pędu, liścieni, hipokotylu i korzenia z merystemem wierzchołkowym. Wykształcone zostają także tkanki pierwotne, czyli epiderma, miękisz zasadniczy, walec osiowy (wiązki przewodzące)[1].
W procesie embriogenezy poszczególnych grup roślin mogą występować różnice. Zwykle pierwszy podział zygoty jest nierówny. Właściwy zarodek rozwija się z komórki o gęstej cytoplazmie. Druga komórka z dużą wakuolą, dzieląc się w jednym kierunku, doprowadza do wykształcenia wieszadełka (suspensora, haustorium). Struktura ta zapewnia przesuwanie organogenicznej części zarodka oraz umożliwia pobieranie substancji pokarmowych z rośliny rodzicielskiej. Zarodek właściwy w początkowej fazie ma symetrię obrotową, jednak u podczas dalszego rozwoju przechodzi do symetrii grzbietobrzusznej. U roślin dwuliściennych zarodek przechodzi do symetrii dwubocznej, a u nagonasiennych może wykształcać się symetria wielokrotna. W kolejnych etapach prazarodek przekształca się w zarodek uorganizowany, w którym możliwe jest wyróżnienie organów. Zarodek paprotników rośnie bez przerw aż do wykształcenia samodzielnej rośliny. U roślin nasiennych zarodek zwykle rozwija się do pewnego momentu, a następnie wchodzi w stan spoczynku. Po ustaniu spoczynku nasiona kiełkują, a z zarodka wykształca się siewka[2].
Zwykle przez zarodek rozumie się strukturę rozwijającą się z zapłodnionej komórki jajowej. Jednakże u roślin możliwe jest powstawanie zarodków partenogenetycznych, asporycznych (z komórek woreczka zalążkowego), androgenicznych (z ziaren pyłku) oraz somatycznych. Początkiem rozwoju zarodka może być więc niemal każda żywa komórka roślinna[2].