Literatura estońska
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Termin literatura estońska odnosi się do tekstów pisanych i mówionych w języku estońskim i tworzonych przez estońskich pisarzy w kraju i na emigracji.
Począwszy od XIII w. (od czasów krucjat północnych) aż po uzyskanie przez Estonię niepodległości w 1918 r., obszar tego państwa znajdował się pod obcym panowaniem: początkowo Danii, potem Niemiec, Rzeczypospolitej, Szwecji, a wreszcie Rosji. W efekcie nie powstały żadne rodzime instytucje (np. kancelarie książęce czy dwory lokalnych możnowładców), które zainteresowane byłyby krzewieniem piśmiennictwa w języku estońskim. Piśmiennictwo użytkowe, świeckie bądź religijne, powstawało w ciągu tego czasu w języku dominującej kultury (niemieckiej, szwedzkiej czy rosyjskiej) lub po łacinie. Tym też należy wyjaśnić fakt, iż pierwsze estońskie teksty pisane powstały względnie późno i aż XIX w. piśmiennictwo estońskie było ubogie i mało zróżnicowane.
Rozwijała się natomiast literatura ludowa przekazywana ustnie, choć informacje na jej temat (np. odnośnie do doboru form poetyckich, metryki, charakterystycznych motywów itp.) są raczej skąpe i w większości przypadków odnoszą się dopiero do stanu z XIX w. Bogactwo ustnej literatury ludowej zostało w estońskiej tradycji piśmienniczej wykorzystane w ograniczonym stopniu, bowiem punktem odniesienia dla kształtującej się literatury estońskiej był raczej dorobek poetów i pisarzy tworzących na ziemiach estońskich w języku niemieckim. Tym niemniej tradycje ludowe stały się inspiracją do spisania przez Friedricha Reinholda Kreutzwalda eposu Kalevipoeg (Syn Kaleva, 1803–1882), który odegrał ogromną rolę w procesie powstawania i formowania wśród Estończyków nowoczesnej świadomości narodowej.
W czasach najnowszych najpopularniejszymi i najczęściej tłumaczonymi za granicą pisarzami estońskimi są Jaan Kross[1] oraz Jaan Kaplinski[2].