Гармоны
From Wikipedia, the free encyclopedia
Гармоны (па-грэцку: ὁρμῶν, што азначае рухаю, заахвочваю) — сыгнальныя рэчывы, якія выпрацоўваюцца эндакрыннымі залозамі непасрэдна ў кроў і аказваюць складанае і шматбаковае ўзьдзеяньне на арганізм цалкам альбо на вызначаныя органы і тканкі-мішэні[1]. Толькі невялікая колькасьць гармона патрабуецца для таго, каб уплываць на вузавы мэтабалізм. У сутнасьці, гэта ёсьць хімічны пасярэднік, які транспартуе сыгнал ад адной вузы да іншай. Усе шматвузавыя арганізмы выпрацоўваюць гармоны, расьлінныя гармоны называюцца фітагормонамі. Гармоны ў жывёлаў часьцей за ўсё транспартуюцца праз кроў. Вузы рэагуюць на гармон, калі яны экспрэсуюць спэцыфічны рэцэптар для гэтага гармона. Гармон зьвязваецца з рэцэптарамі бялку, што прыводзіць да актывізацыі мэханізму перадачы сыгналу, што ў канчатковым выніку прыводзіць да пэўнага тыпу адказаў вузы.
Эндакрынныя малекулы гармона выпрацоўваюцца непасрэдна ў кроў, у той час як экзакрынныя гармоны вылучаюцца непасрэдна ў канал, а з канала, яны цякуць альбо ў кроў, альбо з вузы ў вузу шляхам дыфузіі ў працэсе, вядомым як паракрынная сыгналізацыя.
Нядаўна было выяўлена, што цэлы шэраг сучасных экзагенных хімічных злучэньняў аказваюць гармонопадобнае ўзьдзеяньне як на людзей, гэтак і на жывёлаў. Іхняе ўмяшаньне ў сынтэз, сакрэцыю, транспарт, зьвязваньне, дзеяньне альбо працэс ліквідацыі натуральных гармонаў у арганізьме можа зьмяняць гамэастаз, размнажэньне, разьвіцьцё й паводзіны, гэтак жа, як эндагенныя продуціруемыя гармоны[2].