Узбекистан
From Wikipedia, the free encyclopedia
Узбекистан (узбечки: O‘zbekiston, Ўзбекистон), или официјално Република Узбекистан (O‘zbekiston Respublikasi, Ўзбекистон Республикаси) — држава во Средна Азија. Узбекистан се граничи со Казахстан на север и запад, со Киргистан и Таџикистан на исток и со Авганистан и Туркменистан на југ. Република Узбекистан е наследничка на Узбечката ССР. Узбекистан е една од туркиските држави во Азија.
Република Узбекистан O‘zbekiston Respublikasi Ўзбекистон Республикаси |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Химна: Химна на Узбекистан "O‘zbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi" |
||||||
Главен град (и најголем) | Ташкент 41°16′N 69°13′E | |||||
Службен јазик | узбечки | |||||
Признаени регионални јазици | каракалпачки | |||||
Јазик за меѓуетничко општење |
руски | |||||
Народности (1996) | 80,0% Узбеци 5,5% Руси 5,0%–5,5% (официјални податоци) (30% Фолц, Кордел, Џонсон) Таџици 3,0% Казаци 2,5% Каракалпаци 1,5% Татари 2,5% останати[1] |
|||||
Демоним | Узбеци | |||||
Уредување | претседателска република | |||||
• | в.д. Претседател | Нигматила Јулдашев | ||||
• | Премиер | Шавкат Мирзијоев | ||||
Законодавство | Врховно собрание | |||||
• | Горен дом | Сенат | ||||
• | Долен дом | Законодавна комора | ||||
Независност | од СССР | |||||
• | основање | 17471 | ||||
• | Узбечка СССР | 27 октомври 1924 | ||||
• | објавена | 1септември 1991 | ||||
• | призната | 8 декември 1991 | ||||
• | завршена | 25 декември 1991 | ||||
Површина | ||||||
• | Вкупна | 447,400 км2 (56-та) | ||||
• | Вода (%) | 4.9 | ||||
Население | ||||||
• | проценка за 2012 г. | 29,559,100[2] (45-та) | ||||
• | Густина | 61.4 жит/км2 (136-та) | ||||
БДП (ПКМ) | проценка за 2011 г. | |||||
• | Вкупен | $95.239 милијарди[3] | ||||
• | По жител | $3,302[3] | ||||
БДП (номинален) | проценка за 2011 г. | |||||
• | Вкупно | $45.353 милијарди[3] | ||||
• | По жител | $1,572[3] | ||||
Џиниев коеф. (2003) | 36.8 среден |
|||||
ИЧР (2013) | ▬ 0.661[4] среден · 116та |
|||||
Валута | узбекистански сом (UZS ) |
|||||
Часовен појас | UZT (UTC+5) | |||||
• | (ЛСВ) | н.п. (UTC+5) | ||||
Се вози на | десно | |||||
НДД | .uz | |||||
Повик. бр. | 998 | |||||
1. | Како Бухарско царство, Кокандски ханат, Хорезм. |
Низ историјата територијата на Узбекистан била дел од неколку империи, меѓу кои Персија, Саманидската империја и Тимуридското царство. Регионот бил освоен и населен од Узбеци во раниот XVI век. Денес повеќето од узбекистанското население се Узбеци и зборуваат на узбечки јазик. Во XIX век територијата била присвоена од Руската Империја и во 1924 година станала составен дел од СССР. Узбекистан својата независност ја стекнала на 31 август 1991.
Економијата на Узбекистан се потпира на производството на стоки како памук, злато, ураниум и земен гас. Иако државата минува низ процесот на транзиција, сепак Узбекистан има контролирана економија, која често е причина за неинвестирање странски капитал во државата. По 1995 година државата забележала позитивни резултати од контролираната економија и транзиција. Узбекистанската политика за човековите права била под силна критика од меѓународните организации.[5]