Hongaarse spraakklanken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De Hongaarse spraakklanken, waarbij het gaat om de kleinste (betekenisloze) onderdelen van het gesproken Hongaars, vertonen een aantal fonologische kenmerken met betrekking tot de klemtoon en de intonatie, de aard van de medeklinkers en van de klinkers.
De klemtoon (woordaccent) van alleenstaande woorden, ook van de lange woorden en van leenwoorden, ligt op de eerste lettergreep en wordt nooit aangegeven.
De intonatie bij gewone zinnen is gewoonlijk geleidelijk dalend. Een specifieke intonatie komt voor bij beslissingsvragen (ja/nee-vragen): ze hebben een weinig dalende intonatie, met een stijging bij de voorlaatste lettergreep en dan weer een daling. Ontbreekt deze intonatie, dan wordt de zin gewoonlijk niet als vraag opgevat.
Zowel de klinkers als de medeklinkers komen in een korte en in een lange vorm voor. Lange klinkers hebben als diakritisch teken een enkel of een dubbel accenteken en lange medeklinkers worden dubbel geschreven. De lange klinkers, en ook de lange medeklinkers worden lang aangehouden. Stomme klinkers (zoals in het Nederlandse woordje "de") komen niet voor in het Hongaars.
- Voorbeeld van de lange klinkers: á, é, í, ó, ő, ú, ű.
De Hongaarse klinkers kunnen worden ingedeeld naar tongstand en naar lip- of klinkerronding, die van groot belang zijn voor de toepassing van de regels van de klinkerharmonie, zoals bij het toevoegen van uitgangen achter de woorden. Naar tongstand onderscheid men de achterklinkers (a, á, o, ó, u, ú) en voorklinkers; en deze laatste worden naar klinkerronding onderverdeeld in geronde (ö, ő, ü, ű) en ongeronde klinkers (e, é, i, í).
Het Hongaarse alfabet heeft 44 grafemen, inclusief di- en trigrafen, die vrijwel alle Hongaarse klanken (fonemen) weergeven: het Hongaars wordt vrijwel fonetisch geschreven. Grafemen komen min of meer overeen met wat gewoonlijk een letter wordt genoemd.
- Voorbeelden van di- en trigrafen: cs, dzs, gy, ly, sz, zs en de lange varianten: ccs, ddzs, ggy, lly, ssz.
Naast de spraakklanken die in het schrift worden weergegeven, zijn er ook aanpassingen van de klank, die afhangt van de omgeving van deze klanken.