Adam Czerniaków
polski działacz gospodarczy i polityczny narodowości żydowskiej / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Adam Czerniaków?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Adam Abram Czerniaków (ur. 30 listopada 1880 w Warszawie, zm. 23 lipca 1942 tamże) – polsko-żydowski inżynier, nauczyciel, działacz gospodarczy i społeczny, polityk, publicysta, autor wierszy okolicznościowych, w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku komisaryczny prezes Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, w czasie okupacji niemieckiej, w latach 1939–1942, przewodniczący warszawskiego Judenratu.
Imię i nazwisko urodzenia |
Abram Czerniaków | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
30 listopada 1880 | ||
Data i miejsce śmierci |
23 lipca 1942 | ||
Przyczyna śmierci | |||
Miejsce spoczynku | |||
Zawód, zajęcie |
nauczyciel, działacz gospodarczy i społeczny, polityk, publicysta | ||
Narodowość |
żydowska | ||
Tytuł naukowy |
inżynier | ||
Alma Mater |
Warszawski Instytut Politechniczny, | ||
Rodzice |
Aron Czerniaków i Pessa z d. Reinmic | ||
Małżeństwo | |||
Dzieci |
Jan Czerniaków | ||
Odznaczenia | |||
|
Pochodził ze średniozamożnej rodziny żydowskiej. Studiował chemię na Warszawskim Instytucie Politechnicznym i Wyższej Szkole Technicznej w Dreźnie, uzyskując tytuł inżynierski. Od lat studenckich angażował się w szeroko rozumianą działalność społeczną. Początkowo obracał się w kręgach postępowych, głoszących hasła integracji i asymilacji Żydów. Z czasem jednak zbliżył się do żydowskich środowisk narodowych. Popierał polskie dążenia niepodległościowe, przez co był represjonowany przez władze carskie. W pierwszych latach odrodzonej Polski jako pracownik Ministerstwa Robót Publicznych oraz polskiej sekcji Jointu uczestniczył w odbudowie kraju ze zniszczeń wojennych. Był jednym z twórców i liderów żydowskiego ruchu rzemieślniczego. Próbował także sił w polityce: w latach 1934–1937 zasiadał w warszawskiej Radzie Miejskiej, a w 1930 roku zdobył mandat w wyborach uzupełniających do Senatu, którego ze względu na rozwiązanie parlamentu nie zdążył jednak objąć. W 1937 roku został członkiem powołanego przez władze sanacyjne tymczasowego zarządu komisarycznego Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku prezydent miasta Stefan Starzyński mianował go komisarycznym prezesem gminy żydowskiej. Po kapitulacji stolicy niemieckie władze okupacyjne postawiły go na czele warszawskiego Judenratu. Na tym stanowisku starał się prowadzić politykę pragmatyczną i kompromisową, unikając bezpośredniej konfrontacji z Niemcami, a jednocześnie starając się łagodzić ich zarządzenia oraz uratować jak największą liczbę istnień ludzkich. Dwukrotnie został pobity i na krótko uwięziony. Był jednocześnie silnie krytykowany przez żydowskie podziemie oraz darzony niechęcią przez większość mieszkańców getta warszawskiego. Popełnił samobójstwo 23 lipca 1942 roku, w drugim dniu wielkiej akcji deportacyjnej w getcie, nie chcąc współpracować z Niemcami przy wywózkach Żydów do obozu zagłady w Treblince.
Od 6 września 1939 roku do dnia swej samobójczej śmierci prowadził dziennik, uważany za jeden z najważniejszych dokumentów na temat historii getta warszawskiego.