Konwój HX-84
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
HX-84 – konwój transatlantycki składający się z 38 statków handlowych, płynący pod koniec 1940 roku na wschód z Halifaxu w Kanadzie do Liverpoolu w Anglii. Stosowanie konwojów było normalną taktyką w czasie trwania bitwy o Atlantyk (1939-1945) podczas II wojny światowej dla obrony przed atakami U-Bootów i niemieckich rajderów.
II wojna światowa, bitwa o Atlantyk | |||
Czas | |||
---|---|---|---|
Miejsce | |||
Strony konfliktu | |||
| |||
Dowódcy | |||
| |||
Siły | |||
| |||
Straty | |||
| |||
50°30′N 32°00′W |
Trzydzieści osiem statków osłanianych przez krążownik pomocniczy AMC HMS „Jervis Bay”[uwaga 1] opuściło port Halifax w Nowej Szkocji 28 października 1940 roku[1]. Na wodach przybrzeżnych statkom towarzyszyły dwa kanadyjskie niszczyciele, ale po wyjściu konwoju na otwarty Atlantyk zawróciły[2].
5 listopada konwój został odkryty przez niemiecki „pancernik kieszonkowy” „Admiral Scheer”, który natychmiast zaatakował. Komandor Edward S.F. Fegen, dowódca „Jervis Bay”, odpowiedział zdecydowanym atakiem, choć jego okręt nie miał szans w boju z tak silnym napastnikiem, chcąc opóźnić akcję rajdera i pozwolić statkom konwoju na ucieczkę. „Jervis Bay” został po około 20 minutach nierównej walki zatopiony pociągając ze sobą na dno 190 członków załogi, za co Fegen otrzymał pośmiertnie Krzyż Wiktorii[3]. Jego poświęcenie dało konwojowi czas na rozproszenie się i ucieczkę wszystkich − prócz sześciu o łącznym tonażu 38 720 BRT − statków[4].
Frachtowce SS „Maidan”, MS „Trewellard”, SS „Kenbane Head”, SS „Beaverford” i SS „Fresno City” zostały zatopione, a trzy, w tym zbiornikowiec MV „San Demetrio”, uszkodzone, ale czas, jaki w zapadających ciemnościach „Admial Scheer” poświęcił na zatopienie swych sześciu ofiar, pozwolił uciec reszcie statków. „San Demetrio” został opuszczony przez załogę, ale dwa dni później jej część zobaczyła ze swej łodzi ratunkowej wciąż płonący, ale utrzymujący się na wodzie statek. Marynarze wspięli się na pokład, ugasili pożar, uruchomili silnik i doprowadzili zbiornikowiec z ładunkiem do portu. Incydent ten posłużył w roku 1943 za kanwę scenariusza filmu „San Demetrio London”.
Atak niemieckiego okrętu na konwój HX-84 był jego jedyną akcją w roku 1940, bo poinformowany, że Royal Navy zaczyna gromadzić swe okręty z zamiarem rozpoczęcia obławy, zawrócił pospiesznie do bazy[4].