Konfederata Gjermane
From Wikipedia, the free encyclopedia
Deutscher Bund (lexo dojçer bund; sq. Lidhja gjermane ), ishte një lichjd e 39 shteteve sovrane kryesisht gjermanishtfolëse në Evropën Qendrore.[1] Ajo u krijua nga Kongresi i Vjenës në vitin 1815 si një zëvendësim i ish-Perandorisë së Shenjtë Romake, e cila ishte shpërbërë në vitin 1806.[2]
Konfederata Gjermane Deutscher Bund
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gjendja | Konfederatë | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kryeqyteti | Frankfurt | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gjuhët e zakonshme | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Besimi | Katolik, Protestant | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Qeveria | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kryetar i Präsidialmacht Austrisë | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1815–1835 | Francis I | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1835–1848 | Ferdinand I | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1850–1866 | Franz Joseph I | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kuvendi | Bundestag | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Shpërbërja e Perandorisë së Shenjtë Romake | 6 gusht 1806 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Fushata gjermane | 17 mars 1813 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Shembja e Konfederatës së Rhine | 18 tetor 1813 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Kushtetuta e miratuar | 8 qershor 1815 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Revolucionet gjermane | 13 mars 1848 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Pikëzimi i Olmütz | 29 nëntor 1850 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Lufta austro-prusiane | 14 qershor 1866 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Paqja e Pragës | 23 gusht 1866 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Traktati i Konfederatës së Gjermanisë së Veriut | 18 gusht 1866 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ekonomia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Monedha |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Të dhëna të tjera | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sot pjesë e |
Konfederata kishte vetëm një organ, Bundestag ose Konventa Federale. Konventa përbëhej nga përfaqësues të shteteve anëtare. Çështjet më të rëndësishme duhej të vendoseshin unanimisht. Konventa u kryesua nga përfaqësuesi i Austrisë. Megjithatë, ky ishte një formalitet, pasi Konfederata nuk kishte një kryetar shteti, pasi nuk ishte shtet.
Konfederata, nga njëra anë, ishte një aleancë e fortë midis shteteve të saj anëtare, sepse ligji federal ishte superior ndaj ligjit shtetëror (vendimet e Konventës Federale ishin të detyrueshme për shtetet anëtare).[3] Për më tepër, Konfederata ishte krijuar përgjithmonë dhe ishte e pamundur të shpërbëhej (ligjërisht), pa asnjë shtet anëtar që mund të largohej prej saj dhe asnjë anëtar i ri nuk mund të bashkohej pa pëlqimin universal në Konventën Federale. Nga ana tjetër, Konfederata u dobësua nga vetë struktura e saj dhe shtetet anëtare, pjesërisht sepse vendimet më të rëndësishme në Konventën Federale kërkonin unanimitet dhe qëllimi i Konfederatës ishte i kufizuar vetëm në çështjet e sigurisë.[4] Për më tepër, funksionimi i Konfederatës varej nga bashkëpunimi i dy shteteve anëtare më të populluara, Austrisë dhe Prusisë, të cilat në realitet shpesh ishin në opozitë.
Revolucionet gjermane të viteve 1848-1849, të motivuara nga ndjenjat liberale, demokratike, socialiste dhe nacionaliste, u përpoqën të transformonin Konfederatën në një shtet federal të bashkuar gjermane me një kushtetutë liberale (zakonisht e quajtur Kushtetuta e Frankfurtit në anglisht). Konventa Federale u shpërbë më 12 korrik 1848, por u rivendos në 1850 pasi revolucioni u shtyp nga Austria, Prusia dhe shtete të tjera.[5]
Konfederata u shpërbë përfundimisht pas fitores së Mbretërisë së Prusisë në Luftën Shtatë Javore mbi Perandorinë Austriake më 1866. Mosmarrëveshja mbi të cilën kishte të drejtën e natyrshme për të sunduar tokat gjermane përfundoi në favor të Prusisë, duke çuar në krijimin e Konfederatës e Gjermanisë së Veriut nën udhëheqjen prusiane më 1867, së cilës iu shtuan pjesët lindore të Mbretërisë së Prusisë. Një numër shtetesh të Gjermanisë Jugore mbetën të pavarura derisa u bashkuan me Konfederatën e Gjermanisë së Veriut]], e cila u riemërua dhe u shpall si "Perandoria Gjermane" në vitin 1871, si Gjermania e bashkuar (përveç Austrisë) me mbretin prusian si perandor (Kaiser) pas fitores ndaj perandorit francez Napoleon III në Luftën Franko-Prusiane të vitit 1870.
Shumica e historianëve e kanë gjykuar Konfederatën si të dobët dhe joefektive, si dhe një pengesë për krijimin e një shteti kombëtar gjerman.[6] Kjo dobësi ishte pjesë e projektimit të saj, pasi Fuqitë e Mëdha Evropiane, përfshirë Prusinë dhe veçanërisht Austrinë, nuk donin që ajo të bëhej një shtet-komb. Megjithatë, Konfederata nuk ishte një lidhje 'e lirshme' midis shteteve gjermane, pasi ishte e pamundur të largohej nga Konfederata, dhe pasi ligji i Konfederatës qëndronte mbi ligjin e shteteve të rreshtuara. Dobësia kushtetuese e Konfederatës qëndronte në parimin e unanimitet në dietë dhe në kufijtë e fushëveprimit të Konfederatës: ishte në thelb një aleancë ushtarake për të mbrojtur Gjermaninë kundër sulmeve të jashtme dhe trazirave të brendshme. Për ironi, Lufta e 1866-ës provoi joefektivitetin e saj, pasi nuk ishte në gjendje të kombinonte trupat federale për të luftuar ndarjen prusiane.[7]