ურუგვაი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ურუგვაი ედომუშამი ოფიცილური ჯოხოდვალა ბჟაეიოლი რესპუბლიკა ურუგვაი[4] (ესპ. República Oriental del Uruguay [reˈpuβlika oɾjenˈtal del uɾuˈɣwai]) — სახენწჷფო ობჟათე ამერიკაშ ობჟათე-ბჟაეიოლ ნორთის, ატლანტიშ ოკიანეშ წყარპიჯის. ოორუეშე უხურგანს ბრაზილია, ბჟადალშე — არგენტინა. ურუგვაიშ მახორობა 3,3 მლნ ადამიერს აკმადგინანს,[1] ნამუშეთ 1,8 მლნ ნანანოღა მონტევიდეოშ მეტროპოლიურ არეალს ოხორანს.[1] მახორობაშ დოხოლაფირო 88% ევროპული გამნარყობაშ რე. 176 000 კმ² ფართობით, ურუგვაი ობჟათე ამერიკაშ უჭიჭაში სახენწჷფო რე ტერიტორიაშჸურე, სურინამიშ უკული.
ზიტყვას „ურუგვაი“ უღჷ შხვა შანულობეფი ხოლო, ქოძირით ურუგვაი (წყარმალუ). |
ბჟაეიოლი რესპუბლიკა ურუგვაი | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
დევიზი: Libertad o muerte „დუდიშულა ვარდა ღურა“ |
||||||
ჰიმნი: Himno Nacional Uruguayo National Anthem of Uruguay |
||||||
ნანანოღა (დო უკაბეტაში ნოღა) | მონტევიდეო -34.883333,-56.16666734°53′ ობჟ. გ. 56°10′ ბჟად. გ. | |||||
ოფიციალური ნინა(ეფი) | ესპანური | |||||
თარობა | საპრეზიდენტო რესპუბლიკა | |||||
- | პრეზიდენტი | ლუის ლაკაიე პოუ |
||||
ფართობი | ||||||
- | გვალო | 176 215 კმ2 | ||||
- | წყარი (%) | 1.5 | ||||
მახორობა | ||||||
- | 2013 ფასებათ | 3,324,460[1] (133-ა) | ||||
- | census | 3,286,314[2] | ||||
- | მეჭედალა | 18.87 ად/კმ2 (198-0) | ||||
ედპ (ჸუპ) | 2014 ფასებათ | |||||
- | გვალო | $59.458 მილიარდი[3] | ||||
- | ართ მახორუშე | $17,466[3] | ||||
აგი (2012) | 0.792 (მაღალი) (46-ა) | |||||
ვალუტა | ურუგვაული პესო (UYU ) |
|||||
ბორჯიშ ორტყაფუ | (UTC -3სთ.) | |||||
- | ზარხულიშ (DST) | (UTC -2სთ.) (UTC) | ||||
ქიანაშ კოდი | URY | |||||
Internet TLD | .uy | |||||
ოტელეფონე კოდი | +598 |
1680 წანას, პორტუგალიარეფქ ქჷდარსხუეს ართ-ართი უჯვეშაში ევროპული ოხორუე ურუგვაის — კოლონია-დელ-საკრამენტო. XVIII ოშწანურაშ დაჭყაფუს ესპანარეფქ ოურდუმე ჯიხაზურგაშ სახეთ ქჷდარსხუეს მონტევიდეო.[5] 1811–1828 წანეფს ესპანეთწკჷმა, პორტუგალიაწკჷმა, არგენტინაწკჷმა დო ბრაზილიაწკჷმა ლჷმეფიშ უკული ურუგვაიქ ზოხორინალა მიღჷ. ალმახანაშო თე ქიანა, დემოკრატიული კონსტიტუციური რესპუბლიკა რე, პრეზიდენტით, ნამუთ მუჭოთ სახენწჷფოშ, თეშ თარობაშ მადუდე რე.
ურუგვაი მაართა აბანსიე ლათინურ ამერიკას დემოკრატიაშ, შვიდობაშ, კორუფციაშ ნარკებობაშ დო რინაშ ხარისხიშ ინდექსიშ მაძირაფალეფით;[6] თაშნეშე მაართა რე ობჟათე ამერიკას პრესაშ დუდიშულობაშ, ოშქაშე კლასიშ ზჷმაშ, ჯგირობუაშ დო უშქურანჯობაშჸურე.[6] ართ შურ მახორუშო გოანგარიშაფათ, ურუგვაის მოსოფელიშ არძა შხვა ქიანაშე მეტი წვლილი მიშმუღჷ გოეროშ საშვიდობო მისიეფშა.[6] ქიანა რეგიონს მაჟირა რე ეკონომიკაშ დუდიშულობაშ, მუშნაველეფიშ წორწოობაშ, ართ შურ მახორუშო მუშნაველეფიშ დო ბონი ურცხოული ინვესტიციეფიშჸურე.[6] ურუგვაი მასუმა არძაშე უჯგუში ქიანა რე კონტინენტის ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსიშ, ეკონომიკაშ ძინაშ, ინოვაციეფიშ დო ინფრასტრუქტურაშ მეჯინათ.[7][6] გოეროშე ურუგვაი ფასებულიე მუჭოთ მაღალი მუშნაველეფიშ მაღვენჯი ქიანა — აკა ფერი მუნაჩემიშ მაღვენჯი სახენწჷფო თე რეგიონშე ჩილეწკმა ართო. ურუგვაი შანულამი ექსპორტიორიე თიჯგურა პროდუქტეფით, მუჭომეფითიე მონტყორი, ორზა, სოია, ჩხოუშ გოჸინილი ხორცი, ალაო დო ბჟა (პროდუქტი).[6]
2013 წანას, მარიხუანაშ წარმებაშ, გჷმოჩამაშ დო გჷმორნაფაშ მეჯინათ ინოვაციური პოლიტიკაშ მიშაღალაშენი, ჟურნალ ეკონომისტიქ ურუგვაი „წანაშ ქიანა“ გიოდჷ.[8] ქიანას თაშნეშე ლეგალურიე ართსქესიამი ქორწინება დო აბორტი, მუშ შედეგოთ, ურუგვაი მერჩქინელიე მოსოფელიშ ართ-ართ არძაშე ლიბერალურ დო სოციალურო გოვითარაფილ სახენწჷფოთ. რეგიონს სამანგათიე დო ნთელ მოსოფელშ ართ-ართი უჯგუში ადამიერიშ ნებეფიშ, ტოლერანტობაშ დო მაკათურობაშ ოკითხეფიშჸურე.[9]