جنگ داخلی سوریه
درگیریهای مسلحانه چندجانبه در سوریه / From Wikipedia, the free encyclopedia
جنگ داخلی سوریه (به عربی: الحرب الأهلية السورية) که در ابتدا خیزش سوریه نام داشت، به یک سری تظاهرات گسترده و در نهایت درگیریهای نظامی و یک جنگ داخلی در کشور سوریه گفته میشود که از مارس ۲۰۱۱ (اسفند ۱۳۸۹) شروع شده است که تأثیرگرفته از تحولات سیاسی غرب آسیا و شمال آفریقا موسوم به «بهار عربی» است. ناآرامیها در سوریه پس از سرکوب خونین تظاهرات مردم سوریه توسط نیروهای دولتی، آغاز شد. معترضان، خواهان ایجاد تغییرات سیاسی و کنارهگیری بشار اسد از قدرت بودند.[80][81][82] این جنگ، در ژانویهٔ ۲۰۱۲ در میان ائتلافی شکننده از معارضان سوری، عمدتاً سنی، از جمله ارتش آزاد سوریه، جبهه النصره، هیئت تحریر شام و چند گروه جهادگرای سلفی دیگر به پشتیبانی ترکیه، نیروهای دموکراتیک سوریه به پشتیبانی ایالات متحده و افراد باقیمانده از داعش، علیه نیروهای مسلح سوریه به رهبری بشار اسد و حامیان او و علیه یکدیگر، در جریان است. این درگیریهای نظامی در سال ۲۰۱۵ به اوج خود رسید. در حال حاضر، از شدت درگیریها کاسته شده اما این بحران، همچنان ادامه دارد.[83][84]
این مقاله نیازمند بهروزرسانی است. (ژوئن ۲۰۱۸) |
جنگ داخلی سوریه | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از بهار عربی، زمستان عربی، گسترش جنگ در عراق، جنگ با داعش، جنگ علیه تروریسم، درگیری نیابتی ایران و عربستان سعودی، درگیری نیابتی ایران و اسرائیل و درگیری ترکیه و کردها | |||||||||||
بالا: محلهای تخریبشده در رقه در ۲۰۱۷ پایین: وضعیت نظامی در سپتامبر ۲۰۲۳: جمهوری عربی سوریه (نیروهای مسلح سوریه) دولت موقت سوریه (ارتش ملی سوریه) و اشغال توسط ترکیه ارتش سوریه آزاد و اشغال توسط آمریکا دولت نجات سوریه (هیئت تحریر شام)[persian-alpha 1] اداره خودمختار شمال و شرق سوریه (نیروهای دموکراتیک سوریه) گروههای اپوزیسیون در صلح داعش | |||||||||||
| |||||||||||
متخاصمان اصلی | |||||||||||
ایران روسیه (۲۰۱۵–اکنون) حزبالله لبنان حمایت:
|
|
القاعده[13][14]
جبهه النصره (۲۰۱۸–اکنون)[15] حمایت:
|
منطقه عدم درگیری التنف (ارتش سوریه آزاد) (۲۰۱۵–اکنون) | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||||
بشار اسد سید علی خامنهای ولادیمیر پوتین سید حسن نصرالله |
سالم مسلط علی کدا مصطفی الموسی ابومحمد جولانی |
خالد عروری † ابوبکر بغدادی †[33] ابوابراهیم هاشمی قرشی † ابوالحسن هاشمی قرشی † ابوالحسین حسینی قرشی † ابوحفص هاشمی قرشی |
الهام احمد منصور سلوم متیو دابلیو. مکفارلین جو بایدن ریشی سوناک امانوئل مکرون جاستین ترودو محمد بن سلمان آل سعود بنیامین نتانیاهو محمد بن زاید آل نهیان محمد شیاع السودانی | ||||||||
واحدهای درگیر | |||||||||||
مشاهده | مشاهده | مشاهده | مشاهده | ||||||||
قوا | |||||||||||
نیروهای مسلح سوریه: ۱۸۰٫۰۰۰[34] |
ارتش آزاد سوریه: ۲۰٫۰۰۰ تا ۳۲٫۰۰۰[41] (۲۰۱۳) احرار الشام: ۱۸٫۰۰۰ تا ۲۰٫۰۰۰[47][48] (مارس ۲۰۱۷) تحریر الشام: ۳۱٫۰۰۰[49] |
۱۵٫۰۰۰ تا ۲۰٫۰۰۰ (ادعای آمریکا، ۲۰۱۶)[50] ۱٫۰۰۰ (ادعای آمریکا، ۲۰۱۷)[51] |
نیروهای دمکراتیک سوریه: ۶۰٫۰۰۰ تا ۷۵٫۰۰۰ (تخمین ۲۰۱۷)[52] | ||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||||
دولت سوریه: ۸٫۱۰۹ کشته[58] ۵۵۸ (نیروی شیعه ایرانی)[63] |
معارضان سوری۱۳۲٫۸۲۴–۱۷۳٫۸۲۴[f][58][59] ترکیه: ۲۳۶–۲۸۸ کشته (تهاجم ۲۰۱۶–۲۰۲۰)[64] |
۲۶٫۰۲۲+ کشته (طبق دیدبان حقوق بشر سوریه)[65] ۲۰٫۷۱۱+ کشته (طبق آمار یگانهای مدافع خلق و نیروی زمینی سوریه)[66][67] |
فدراسیون دمکراتیک شمال سوریه: کارگروه مشترک ترکیبی – عملیات عزم راسخ: ۱۰ کشته[72] | ||||||||
۱۶۰٬۶۸۱ مرگ غیر نظامی طبق مستندات معارضین.[58] کل کشتهها: ۵۸۰٬۰۰۰–۶۱۷٬۹۷۰+ (طبق ادعای دیدبان حقوق بشر سوریه)[58] تخمینی ۶٫۷ میلیون اجباری داخلی و ۶٫۶ میلیون پناهندگان (مارس ۲۰۲۱)[73] a جبهه النصره سابق. b از اوایل ۲۰۱۳، FSA غیرمترمرکز بودهاست. نامش به دلخواه توسط شورشیان مختلف مورد استفاده واقع شدهاست. c ترکیه برای شورشیان پشتیبانی ارائه کرد (۲۰۱۱-نامعلوم، اوت ۲۰۱۶ - اکنون) و درکنار TFSA در استان حلب علیه SDF، IS و دولت سوریه جنگید. d سپتامبر-نوامبر ۲۰۱۶: ایالات متحدته با TFSA در فرمانداری حلب به تنهایی علیه داعش جنگید.[74][75] در ۲۰۱۷–۲۰۱۸ میلادی، ایالات متحده عمداً بر حکومت سوریه ۱۰ بار حمله کرد و در سپتامبر ۲۰۱۶ تصادفاً یک پایگاه سوری را مورد اصابت قرار داده و بیش از ۱۰۰ سرباز SAA را کشت. سوریه همچنان معتقد است که این حمله عمدی بودهاست.[76] e اسلاف HTS (جبهه النصره) و IS (ISI)، شاخههای القاعده بودند که تا آوریل ۲۰۱۳ با یکدیگر متحد باقی ماندند. جبهة النصره پیشنهاد ادغامی از سوی ISI به ISIL و القاعده را رد کرده و تمامی مراودات خود با ISIL را در فوریه ۲۰۱۴ میلادی قطع کرد. f اسلاف احرار الشام (جبهه تحریر سوریه) و HTS (جبهه النصره) تحت پرچم جیشالفتح متحد شدند (مارس ۲۰۱۵ - ژانویه ۲۰۱۷). g این عدد شامل تمامی نیروهای ضد-حکومتی بجز ISIL و SDF است که در ستونهای جداگانه مخصوص خود درج شدهاند. h درگیری عراق در هماهنگی با حکومت سوریه و محدود به حملات هوایی علیه داعش بود.[77] i اسرائیل ۱۲ گروه شورشی بدون نام را صرفاً برای تقابل با ایران و ISIS تأمین سلاح کرد.[78] همچنین اسرائیل چندین حمله هوایی را علیه حکومت سوریه، حزبالله و مواضع ایران در سوریه هدایت کردهاست.[79] |
معارضان سوری شامل ارتش آزاد سوریه در سال ۲۰۱۱ توسط نظامیان جداشده از نیروهای مسلح سوریه تشکیل شد. جبهه النصره پیشتر شاخه رسمی القاعده در سوریه بوده اما در ژوئیه ۲۰۱۶ نام خود را به جبهه فتح شام تغییر داد و از القاعده جدا شد یا همان تحریر الشام (النصره سابق) که در اوایل سال ۲۰۱۷ با ادغام چند گروه اسلامگرا تشکیل شد. از ۲۳ نوامبر ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ جبهه اسلامی به عنوان ائتلافی از چند گروه اسلامگرای سلفی، در بخشهای مختلف سوریه فعال بود اما بسیاری از گروههای آن در ۲۸ مه ۲۰۱۸ به همراه ارتش آزاد سوریه و با حمایت ترکیه،[85] جبهه آزادیبخش ملی سوریه را تشکیل دادند.
روسیه، ایران و حزبالله لبنان از جمهوری عربی سوریه و نیروهای مسلح سوریه حمایت میکنند و روسیه از سپتامبر ۲۰۱۵ در حال اجرای حملات هوایی و دیگر عملیاتهای نظامی در سوریه است. ائتلاف بینالمللی تحت رهبری ایالاتمتحده آمریکا که در سال ۲۰۱۴ با هدف مبارزه با داعش تأسیس شد حملات هوایی علیه داعش و برخی از اهداف دولتی و حامی دولت انجام داده است. آنها همچنین نیروهای ویژه و واحدهای توپخانه را برای درگیری با داعش در زمین مستقر کردهاند. ایالاتمتحده از سال ۲۰۱۵ از اداره خودمختار شمال و شرق سوریه و شاخهٔ نظامی آن، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، حمایت مادی، مالی و لجستیکی کرده است. ترکیه از ماه اوت سال ۲۰۱۶ بهطور مستقیم در عملیات علیه دولت سوریه شرکت داشته است، نه تنها در حملات هوایی علیه داعش در کنار ائتلاف به رهبری آمریکا مشارکت داشته است، بلکه فعالانه از معارضان سوری حمایت میکند و بخشهایی از شمال سوریه را در کنترل دارد در حالی که درگیر نبرد زمینی قابل توجهی با SDF، داعش و دولت سوریه است. بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷، جنگ داخلی سوریه به لبنان کشیده شد و مخالفان و حامیان دولت سوریه برای مبارزه و حمله به یکدیگر در خاک لبنان، به لبنان سفر کردهاند و گروههایی نظیر داعش و جبهه النصره نیز با ارتش لبنان درگیر شدهاند. علاوه بر آن، اسرائیل نیز به تبادل آتش با حزبالله و نیروهای ایرانی میپردازد که حضور آنها در جنوب غربی سوریه را به عنوان یک تهدید برای خود تلقی میکند.[86] این کشور همچنین حملات مکرری را در سایر مناطق سوریه از زمان آغاز جنگ انجام داده است که عمدتاً نیروهای دولتی سوریه و شبهنظامیان ایرانی و حزبالله را هدف قرار میدهد.
داعش از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ بر بخشهای شرقی سوریه حکومت میکرد و حدود نیمی از خاک این کشور را در کنترل داشت هم با دولتهای سوریه و عراق و هم با اپوزیسیون سوریه درگیر جنگ بود. از مارس سال ۲۰۱۹ مناطق تحت کنترل خود را، تماماً از دست داده است و به صورت پراکنده فعالیت میکند.
سازمانهای بینالمللی، تقریباً همه طرفهای درگیر، از جمله داعش، دولت سوریه، گروههای شورشی مخالف دولت سوریه، جمهوری اسلامی ایران، روسیه،[87] ترکیه،[88] و ائتلاف به رهبری ایالاتمتحده[89] را به خاطر نقض شدید حقوق بشر و قتلعامها مورد انتقاد قرار دادهاند.[90] این درگیریها موجب یک بحران بزرگ پناهندگان شده است. طی دوره جنگ، تعدادی از اقدامات صلح از جمله کنفرانس صلح ژنو ۲۰۱۷ در سوریه به رهبری سازمان ملل آغاز شده است، اما جنگ همچنان ادامه دارد.[91]
تعداد قربانیان جنگ تا سال ۲۰۱۵، بر اساس برآورد سازمان ملل، بین ۲۲۰ هزار نفر و بر اساس برآورد دیدهبان حقوق بشر تا ۳۱۰ هزار نفر بوده است. حدود ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر خانه خود را از دست دادهاند. از این تعداد ۱٫۷ میلیون نفر به ترکیه، ۱٫۲ میلیون نفر به لبنان، ۶۲۵ هزار نفر به اردن و ۲۴۵ هزار نفر به عراق پناهنده شدهاند طبق تخمین سازمان دیدهبان حقوق بشر از اوایل جنگ داخلی تا ژوئن ۲۰۱۸ بیش از ۶۵۰ هزار نفر جان خود را از دست دادهاند.[92]