Грэцыя
краіна ў Паўднёва-Ўсходняй Эўропе / From Wikipedia, the free encyclopedia
Грэ́цкая рэспу́бліка (па-грэцку: Ελληνική Δημοκρατία), Эля́да альбо Грэ́цыя (грэц. Ελλάδα) — дзяржава ў Паўднёвай Эўропе, на Балканскім паўвостраве й шматлікіх астравах (найбуйнейшыя — Крыт, Эўбэя, Родас, Лесбас) у Эгейскім і Іянічным марах, ва ўсходняй частцы Міжземнага мора. Насельніцтва каля 11 мільёнаў, каля 95% зь іх — грэкі. Сталіца — Атэны.
Грэцыя, Эляда лац. Hrecyja Ελληνική Δημοκρατία | |||||
| |||||
Нацыянальны дэвіз: Ελευθερία ή θάνατος («Элефтэрыя і танатос») («Свабода або сьмерць») | |||||
Дзяржаўны гімн: «Hymn to Liberty» | |||||
Афіцыйная мова | Грэцкая | ||||
Сталіца | Атэны | ||||
Найбуйнейшы горад | Атэны | ||||
Форма кіраваньня Прэзыдэнт Прэм’ер-міністар |
Парлямэнцкая рэспубліка Катэрына Сакелярапулю Кірыякас Міцатакіс | ||||
Плошча • агульная • адсотак вады |
94-е месца ў сьвеце 131 957[1] км² 0,87% | ||||
Насельніцтва • агульнае (2012) • шчыльнасьць |
83-е месца ў сьвеце 10 816 286[2] 82/км² | ||||
СУП • агульны (2014) • на душу насельніцтва |
51-е месца ў сьвеце $271 млрд $24 574 | ||||
Валюта | Эўра (EUR) | ||||
Часавы пас • улетку |
EET (UTC+2) EEST (UTC+3) | ||||
Незалежнасьць -Абвешчаная -Прызнаная |
Ад Атаманскай імпэрыі 25 сакавіка 1821 3 лютага 1830 | ||||
Аўтамабільны знак | GR | ||||
Дамэн верхняга ўзроўню | .gr | ||||
Тэлефонны код | +30 | ||||
На поўначы Грэцыя мяжуе з Баўгарыяй і Паўночнай Македоніяй, на паўночным захадзе з Альбаніяй, на паўночным усходзе з Турэччынай. Мае дзевяць гістарычных абласьцей: Македонію, Цэнтральную Грэцыю, Пэляпанэс, Тэсалію, Эпір, Эгейскія астравы, Тракію, Крыт і Іянічныя астравы. Знаходзіцца на 11-м месцы ў сьвеце паводле працягласьці берагавой лініі — 13 676 км[1]. Грэцыі належаць больш за 2000 астравоў, каля 170 зь якіх населеныя[3].
Шмат хто лічыць Грэцыю «калыскай» сучаснай заходняй цывілізацыі. Тут зарадзіліся дэмакратыя, заходняя філязофія, Алімпійскія гульні, заходняя літаратура, гістарыяграфія, паліталёгія, базавыя навуковыя й матэматычныя прынцыпы і драма (у тым ліку трагедыя й камэдыя). Культурніцкія й тэхналягічныя дасягненьні Грэцыі аказалі значны ўплыў на сьвет, распаўсюдзіліся на Ўсход праз заваёвы Аляксандра Вялікага, а на Захад праз інкарпарацыю ў Рымскую імпэрыю і наступную Бізантыю. Грэцкая праваслаўная царква таксама распаўсюдзіла грэцкія традыцыі на шырэйшы праваслаўны сьвет. Багатая спадчына Грэцыі захавалася ў ейных 17 аб’ектах Сусьветнай спадчыны. Незалежнасьць дзяржавы была абвешчаная ў 1830 року пасьля вайны Грэцыі за незалежнасьць ад Асманскай імпэрыі.
Цяпер Грэцыя — дэмакратычная разьвітая дзяржава з разьвітай эканомікай, высокімі якасьцю і стандартамі жыцьця. Краіна зьяўляецца адной з заснавальніцаў ААН, дзясятай далучылася да Эўрапейскіх супольнасьцяў (прадвесьнік Эўразьвязу), з 2001 року ўваходзіць у Эўразону. Зьяўляецца сябрам міжнародных арганізацыяў, такіх як Рада Эўропы, НАТО, АЭСР, АБСЭ і СГА.